Zabiegi z użyciem toksyny botulinowej wykorzystywane są w wielu dziedzinach medycyny (m. in. neurologii czy okulistyce), ale największą rozpoznawalność zapewniła im medycyna estetyczna.

Od ponad 25 lat toksyna botulinowa stanowi jeden z najczęściej wykorzystywanych leków w tej dziedzinie. Czy słusznie?

Tak i nie. Z jednej strony lek ten pozwala na uzyskanie szybkich i spektakularnych efektów w wygładzaniu zmarszczek czoła („lwiej zmarszczki” i zmarszczek poziomych) oraz w okolicach oczu („kurze łapki”), z drugiej strony nadużywanie zbyt wysokich dawek bez uwzględnienia zmian anatomicznych twarzy zachodzących z wiekiem prowadzi do uzyskania maskowatego, a niekiedy wręcz karykaturalnego wyglądu. Więc – jak w przypadku większości zabiegów – jest to fantastyczne narzędzie, pod warunkiem, że zostanie właściwie użyte.

Mechanizm działania tego leku polega na zablokowaniu wydzielania neuroprzekaźników powodujących działanie mięśnia. Zablokowanie to następuje do 7 dni od podania leku i z punktu widzenia farmakologii jest trwałe. Dlaczego zatem efekt działania toksyny botulinowej przemija? Ponieważ następuje reinerwacja, czyli ponowne unerwienie mięśni. Jest to proces regeneracyjny trwający najczęściej około 4-6 miesięcy, więc na taki czas utrzymywania się efektu możemy liczyć. Na rynku mamy dostępnych kilka preparatów toksyny botulinowej typu A, które różnią się między sobą m.in. objętością podawanego roztworu czy warunkami przechowywania, ale (z uwagi na mechanizm działania) nie różnią się czasem utrzymywania się efektu. Ten zależy przede wszystkim od zdolności organizmu do regeneracji oraz od dawki.

Zdecydowanie nie. Dobrze dobrane dawki i miejsca podania są efektem lat indywidualnych doświadczeń lekarza pracującego z toksyną botulinową. U każdego pacjenta istnieje bardzo indywidualne „okienko terapeutyczne” dla zastosowania toksyny botulinowej, czyli taka dawka i technika podania, która zapewnia dobre efekty, a nie daje efektów niepożądanych. To „okienko” zmniejsza się z wiekiem, wraz z naturalnym słabnięciem mięśni twarzy.

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi. U niektórych osób już w wieku 25 lat występują silne i utrwalające się zmarszczki mimiczne, które są odpowiednie do zastosowania tego zabiegu. U innych w wieku 50 lat takie zmarszczki jeszcze nie występują, więc nie ma takiej potrzeby. Należy jednak pamiętać, że podanie toksyny botulinowej ma nie tylko wygładzić – w miarę możliwości – zmarszczki mimiczne, ale także stanowić prewencję przed ich utrwaleniem.

Poza zastosowaniem toksyny botulinowej w korekcji zmarszczek mimicznych twarzy, dość częstym zastosowaniem jest zmniejszenie przerostu mięśni żwaczy (które przerastają najczęściej w wyniku bruksizmu), który powoduje „kwadratowy” wygląd żuchwy. Jest to defekt estetyczny najczęściej wynikający z zaburzeń funkcjonowania narządu żucia, dlatego oprócz samego zabiegu nasi lekarze w uzasadnionych przypadkach zalecają także dodatkowo odpowiednie postępowanie stomatologiczne.